niedziela, 4 lipca 2021

Laborantki w laboratorium robią badania laboratoryjne

Czekasz w kolejce do lekarza, a że bywa długa, najczęściej masz dużo czasu, więc czytasz wszystko, co się da. W tym ogłoszenia, komunikaty. Zdarza się, że się zdziwisz. Laborantki nie mówią o sobie… labolantki, chyba. Ktoś im oddał niedźwiedzią przysługę.



Przykłady poprawnej pisowni:

Jutro wybieram się do laboratorium na kontrolne badania krwi.
Badania laboratoryjne
są podstawową formą sprawdzenia ogólnego stanu zdrowia.
Moja znajoma jest laborantką.

I pewnie nawet nie wie, że ktoś w jej imieniu napisał takie ogłoszenie: 


czwartek, 6 maja 2021

Na szczęście liczba zgonów radykalnie spadła

Dziś z ust dziennikarza usłyszałam, że: "drastycznie spadła liczba zgonów". Razi? Mnie tak. Przysłówek "drastycznie" jest nacechowany negatywnie. A nas przecież cieszy fakt, że liczba zgonów zmalała, nie smuci, nie niepokoi. 

Drastycznie to niebezpiecznie, niepokojąco.

Synonimami tego słowa są: radykalnie czy gwałtownie. Ale w połączeniu z wyrazem zbyt. To tak, jakby powiedzieć: zbyt gwałtownie (zbyt radykalnie) spadła liczba zgonów...
 "Odpowiednie dać rzeczy słowo".

Poprawne są np. zdania:

  •   Ostatnio drastycznie spadła sprawność fizyczna dzieci i dorosłych.
  •   Drastycznie spadła liczba krwiodawców i zaczyna brakować krwi.
    Choć treść martwi. 
Oby drastycznie nie spadła jakość dziennikarstwa. 



niedziela, 23 lutego 2020

Jesteś wśród włączających włącznikiem?


Skłamałabym, gdybym powiedziała, że zawsze włączałam i dołączałam. Prawdę mówiąc, nie zarejestrowałam dokładnie momentu, w którym zaczęłam „załanczać, dołanczać, przyłanczać”… Na pewno stało się to, kiedy zamieszkałam w Lubuskiem.



Wszyscy wokół „włanczali” to i ja. Do pewnego wstydliwego momentu. Dziesięć lat temu odbierałam w Warszawie nagrodę dla Dziennikarza Obywatelskiego 2009, zaszczytny tytuł przyznany głosami Kapituły Konkursu. Po uroczystej gali udzielałam wielu wywiadów, w tym Wojciechowi  Cegielskiemu z Polskiego Radia. I wtedy padło z moich ust stwierdzenie, że włączam komputer, co szybciutko, o zgrozo!, poprawiłam na „włanczam”. Jakieś to włączam wydało mi się wtedy… hiperpoprawne. Ktoś nagrał film z tą moją wypowiedzią (pewnie jeszcze gdzieś się buja w sieci).
Gdy to zobaczyłam, oniemiałam. Od tego dnia tylko i wyłącznie: włączam! Załączam, dołączam, odłączam, przyłączam, przełączam, podłączam, rozłączam, wyłączam.

Dużo ostatnio się mówi o tym rażącym błędzie. Za sprawą pewnego kabaretu wiele osób przekonuje, że nie można „włanczać”, bo nie ma czegoś takiego jak „włancznik”. I bardzo dobrze. Dołączanie do włączających nie jest takie trudne. Podobnie jak załączanie, odłączanie, przyłączanie, przełączanie, podłączanie, rozłączanie, wyłączanie.

Wystarczy zajrzeć do moich załączników (nie: „załanczników”).



poniedziałek, 17 kwietnia 2017

Co lubiłaś w dzieciństwie, czego nie lubiłeś w szkole?

Poeta Jerzy Harasymowicz przyznał się, że w szkole najbardziej lubił „spoglądać jak lecą oknem swobodnie chmur pisownie”, a noblista Czesław Miłosz napisał: „Panie Boże, lubiłem dżem truskawkowy”. Natomiast noblistka Wisława Szymborska jako młoda dziewczyna nie lubiła w powieściach opisów przyrody. Wiedziała też, że tylko niektórzy lubią poezję. A Ty?

Dziś będzie o lubieniu i nielubieniu. A raczej o poprawnych formach czasownika lubić, bo niektórzy mają z nim problem.







wtorek, 7 marca 2017

Trzeba coś wymyślić

Myślenie bywa kłopotliwe. Także wtedy, gdy naszą czynność trzeba nazwać. Często dotyczy to czasownika dokonanego "wymyślić" i temu podobnych. 





Łatwo zapamiętać poprawną formę czasownika "wymyślić", nucąc sobie piosenkę
śpiewaną przez Ireną Jarocką: "Wymyśliłam cię nocą przy blasku świec".




niedziela, 5 marca 2017

Jak odmieniać męskie nazwiska dwuczłonowe? W tym nazwisko Jacka Saryusz-Wolskiego

Każdy składnik dwuczłonowych nazwisk męskich należy odmieniać. Są jednak odstępstwa od tej zasady, gdy pierwszy człon jest nazwą dawnego herbu lub przydomka.

Jacek Saryusz-Wolski, europoseł, napisał dziś na Twitterze "Wysiadam z Platformy na przystanku Polska", odnosząc się w ten sposób do sobotniej decyzji o wykluczeniu go z szeregów Platformy Obywatelskiej.

Wypowiedział się też w kwestii swojego nazwiska: „Wielka prośba: pierwszy człon mojego nazwiska nie odmienia się". I posypały się gromy, w tym od dawnych kolegów partyjnych Jacka Saryusz-Wolskiego, że języka polskiego nie zna. Nie zna? 

Zawsze warto najpierw poczytać, co mówią zasady, zanim zabierze się głos.
A mówią, że każdy składnik dwuczłonowych nazwisk męskich należy odmieniać, chyba że pierwszy człon jest nazwą dawnego herbu lub przydomka.

Podobne wątpliwości bywają z nazwiskiem Janusz Korwin-Mikke.

niedziela, 26 lutego 2017

Dlaczego należy chodzić pojedynczo?

Poboczem drogi chodzimy pojedynczo, czyli w pojedynkę. Pojedynczo podchodzimy do kasy. Kupujemy pojedynczy karnisz. Zostały pojedyncze sztuki. Używamy liczby pojedynczej.



Słowa pojedynczy, pojedynczo pochodzą od wyrazu pojedynek (osoba będąca w pojedynkę, sama).