Kogo czy czyj? O tym, jak poprawnie pytać

Błędy w wydawanym na zlecenie MEN-u elementarzu (na rok szkolny 2014/2015) zdopingowały mnie do napisania o zaimkach, które nagminnie są źle stosowane.  

Zaimki dzierżawcze "czyj? czyja? czyje?" często błędnie są wypierane  przez "kogo" w zdaniach, w których pytamy o to, do kogo coś lub ktoś należy. 

Wbrew temu, co się niektórym może wydawać, zaimki "czyj" i "kogo" nie są synonimami. Zastępowanie zaimka "czyj" zaimkiem "kogo" (dopełniaczem zaimka "kto") jest niepoprawne. 

Tymczasem na co dzień słyszymy błędne językowo pytania: Kogo to jest? Kogo to wina? We wspomnianym elementarzu pojawiło się pytanie: Kogo to jest portret? 
Poprawnie zadane pytania brzmią: Czyje to jest? Czyja to wina?  Czyj to jest portret?

Błędy pojawiają się także w zdaniach podrzędnych (gdy wymienione zaimki występują w funkcji zaimka względnego):
Nie wiedziała, kogo podpis ogląda. 

Powiedział, kogo bracia chodzili z nim do szkoły. 
Dowiedzieli się, kogo to jest zdjęcie. 

Poprawnie sformułowane zdania to:

Nie wiedziała, czyj podpis ogląda. 

Powiedział, czyi bracia chodzili z nim do szkoły. 
Dowiedzieli się, czyje to jest zdjęcie. 

Zrzut ekranu. Strona z elementarza na rok szkolny 2014/2015. Źródło: MEN

Jako była polonistka, a także nauczycielka w zerówce (sześciolatki) widzę więcej mankamentów elementarza, ale to nie miejsce, by o tym tutaj opowiadać. 

Więcej na temat zaimków, w tym wyjaśnienie, kiedy poprawne są formy dłuższe, napisałam TUTAJ.

A w tej mojej prezentacji/ściągawce są także podstawy dotyczące zaimka jako części mowy: ZOBACZ. 


Czytaj też: Zadania z polskiego, które wzburzają

Ortograficzne błędy na portalu firmowanym przez MEN

Nie bój się krótkich form zaimków. Stosuj "ci", "cię", "mi", "go", "mu"

Do apelu o to, by nie bać się stosowania krótkich zaimków zmobilizowało mnie radio, które kolejny raz zareklamowało poradnik "Jak dostać rentę" słowami: "wyjaśni tobie gazeta..."

Dlaczego tobie? W tym zdaniu poprawnie jest "wyjaśni ci". 

Wydawałoby się, że przysięga małżeńska: "ślubuję ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci" powinna dobrze zapaść w pamięć, tymczasem chyba nie zapada.  

Zauważyłam, że wiele osób, także z mojego otoczenia, jak ognia unika zaimków krótkich. Zupełnie niepotrzebnie. Nie bój się krótkich form zaimków. Stosuj "ci", "cię", "mi", "go", "mu".

Więcej na temat zaimków, w tym wyjaśnienie, kiedy poprawne są formy dłuższe, napisałam TUTAJ.

A w tej mojej prezentacji/ściągawce są także podstawy dotyczące zaimka jako części mowy: ZOBACZ. 

TUTAJ przeczytasz o błędnie stosowanych zaimkach w elementarzu wydanym na zlecenie MEN-u (2014).